Onderhoud kapitaalgoederen

Beleid

Tot de kapitaalgoederen van de riolering behoren alle openbare voorzieningen die aanwezig zijn voor de gemeentelijke zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater. Het gaat om riolen, rioolgemalen, bufferbassins en bijkomende voorzieningen.

Het Gemeentelijk Watermanagementplan (GWP) 2021-2026 bevat de beleidsuitgangspunten voor de exploitatie van het riool en de financiële consequenties daarvan.

In Hilversum zijn de volgende voorzieningen hiervoor aanwezig:

• 491 km rioolleiding, waaronder:
  • 208 km vuilwater (incl. klein deel verbeterd gescheiden)
  • 206 km regenwater (incl. klein deel verbeterd gescheiden)
  • 6 km infiltratieriool
  • 60 km gemengd riool
  • 11 km persleiding en daarnaast drainageleidingen (bij de Loswal)
• 13.370 inspectieputten
• 623 infiltratieputten
• 91 uitlaten van (verbeterd) gescheiden hemelwaterstelsels
• 60 gemalen voor vuilwater, hemelwater, sportparken, tunnels, randvoorzieningen en opvoergemalen
• en 1 externe overstort van gemengd rioolstelsel.

Uitvoering onderhoud

Het onderhoud van het gemeentelijke rioolstelsel omvat onder meer het reinigen, ontstoppen en repareren van riolen en kolken, dagelijks beheer van rioolgemalen en het vegen van straten. Per jaar reinigen wij ongeveer 15% van het totale areaal aan riolen. Alle kolken worden twee keer per jaar geleegd. Jaarlijks vinden inspecties plaats in het riool ten behoeve van prioritering van de vervanging.

Uitgebreide inspectie riolen
In 2024 is ingezet op een uitgebreidere inspectie van riolen. Uit de inspecties volgt de conditie van de oudere riolen. De prioritering in de vervanging wordt gebaseerd op deze gegevens. Jaarlijks wordt 6,5 kilometer riool vervangen. De meerjaren programmering voor de vervanging vindt integraal plaats met de wegvervanging en wordt opgenomen in het GWP.

Grondwateroverlast
Er was flinke personele inzet nodig voor de grondwateroverlast die zich voor heeft gedaan van november 2023 tot juni 2024, als gevolg van zeer veel neerslag die maandenlang is gevallen. De grondwateraanvulling was hierdoor bijna 3 maal zoveel als in een “normaal” jaar. Vooral in Hilversum oost leidde het hoge grondwater tot langdurig water in kelders, en daardoor tot veel klachten hierover bij de gemeente. Er zijn twee informatieavonden gehouden voor bewoners met grondwateroverlast (wijk Liebergen en Zuid-Oost) waarin de oorzaak van de overlast is toegelicht en welke maatregelen particulieren en overheden kunnen nemen. Hierbij is nauw samengewerkt met het waterschap Amstel Gooi en Vecht.
De gemeente beheert een grondwatermeetnet dat waardevolle kennis oplevert voor het verklaren van de grondwateroverlast. In 2024 is dit meetnet uitgebreid om bewoners van specifieke lokale informatie te kunnen voorzien. Grondeigenaren kunnen deze gegevens raadplegen via de website. Verder zijn er, daar waar het grondwater tot vlak onder het maaiveld heeft gestaan, of dreigt te komen in de toekomst, maatregelen uitgevoerd en in voorbereiding om de overlast in de openbare ruimte te verminderen. De monitoring, communicatie en het nemen van maatregelen loopt door in 2025/2026.

Systeemoverzicht Stedelijk Water
Het functioneren van het rioolstelsel en oppervlaktewaterstelsel, rekening houdend met intensieve regenbuien (stresstesten), is voor heel Hilversum gemonitord. Dit vond plaats in samenwerking met het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Hiervoor is een riool-/oppervlaktewatermodel gemaakt waarmee verschillende klimaatscenario's zijn doorgerekend. De berekeningen zijn getoetst aan metingen. Uit de modellering volgt waar en wanneer water op straat komt te staan en waar maatregelen nodig zijn om schade te voorkomen. In 2025 zullen maatregelen voor ons eigen stelsel worden uitgewerkt. Deze zullen worden opgenomen in het nieuw op te stellen GWP. Het functioneren van, en de benodigde aanpassingen aan, het oppervlaktewatersysteem is de verantwoordelijkheid van het waterschap, en worden opgenomen in het watergebiedsplan Hilversum dat het waterschap opstelt.

Baggeren Oude Haven en emissiereductie
Bij de overdracht van het beheer van de oppervlaktewateren van gemeente naar waterschap in 2023 is het baggeren van de Oude Haven als opgave overeengekomen. De baggeropgave wordt in samenwerking met het waterschap in beeld gebracht. Afhankelijk van de bron van vuil (bladval, riolering en oevererosie) wordt een effectieve maatregel voor reductie van de vuilemissie ontworpen. Ophoping van bagger op een waterbodem is onvermijdelijk, een emissiebeperkende maatregel is effectief als de aangroei van bagger significant afneemt.

Uitvoering investeringen

Jaarlijks wordt aan het gemeentebestuur een uitvoeringsprogramma voorgelegd waarin de vervangingsinvesteringen zijn opgenomen. Gemiddeld wordt, conform beleid, vervanging van 6,5 kilometer riool opgenomen. Vervanging van riool vindt zoveel mogelijk plaats samen met vervanging van de weg. Integraal vervangen levert de hoogste kwaliteit tegen de laagste maatschappelijke kosten.

De volgende wegen zijn in combinatie met rioolvervanging uitgevoerd of gestart;

• Reconstructie Eikbosserweg (afrondende fase)
• Van Nijenrodestraat
• Comes Oolenstraat
• Hertog Aelbrechtstraat
• Stroeslaan
• Sterrelaan
• JP Coenstraat (gestart)
• Jan van Galenstraat
• Oude Amersfoortseweg

Daarnaast is een aantal werken in voorbereiding en zijn sommige ook aanbesteed. Dit betreft de volgende straten:

• Trompenbergerweg, tussen Steijnlaan en Krugerweg
• Bothalaan
• Steijnlaan

En zijn de volgende trajecten gerelined:

• Doorsteek Birkenheuvelweg-Loosdrechtseweg
• Wolterus Dullpad en Degenspad
• Doorsteek Kerkelandenlaan-Kloosterlaan
• Doorsteek Curacaolaan-Oostereind
• Laapersweg

Aan het begin van 2024 heeft het vertrek van een medewerker geleid tot stagnatie in de voorbereiding van diverse projecten. Daarnaast hebben projecten zoals de Gijsbrecht en Kerkbrink extra capaciteit gevraagd. Ondanks de inzet van extra capaciteit is deze vertraging niet gecompenseerd, wat heeft geresulteerd in een lagere besteding aan investeringen in riolering. Deze vertraging van enkele maanden heeft helaas geleid tot het niet kunnen realiseren van de jaaropgaaf.

Er is bewust gekozen voor een zorgvuldige participatie bij de vervanging van de wegen en riolering, waarbij de impact op de buurt, het groen, parkeren en andere relevante aspecten grondig in overweging zijn genomen. Eind 2024 heeft deze brede participatie plaatsgevonden in de betrokken buurten. Dit stelt ons in staat om in 2025 een deel van de achterstand in te halen. Daarnaast zal er extra capaciteit worden ingezet om de achterstanden te reduceren.

Maatregel 1221 hemelwateroverlast: Overdekte Gracht
De Raad heeft 3 april 2024 besloten tot het aanleggen van een groter riool (de “Overdekte Gracht”) in de Minckelersstraat. Hiermee wordt voldaan aan de GWP-opgave om schade door water-op-straat, dat optreedt bij een intensieve regenbui door een vol rioolstelsel, weg te nemen. Het rioolwater van het gemende rioolstelsel kan hierdoor beter afgevoerd worden richting de rioolwaterzuivering en er ontstaat meer berging. Voor de overdekte gracht is na het besluit van de gemeenteraad in april 2024 gestart met de voorbereiding. Eerst is een projectopdracht gemaakt. Op basis daarvan is gestart met het werven van een projectmanager en technisch projectleider. Beiden zijn begin 2025 aangenomen. Realisatie zal na de voorbereiding starten in 2027.

GWP-opgave optimalisatie hemelwaterafvoer en afkoppelen 1221
In voorbereiding zijn de hemelwaterbergingen bij de Berlagelaan en het Melkpad. Ook is het afkoppelen van hemelwater in 1221 is in voorbereiding bij Veenshof, Swammerdamstraat, Amperestraat en Cuypersplein.

Relevante beleidsnota's

1. Gemeentelijk Watermanagementplan 2021-2026